İspanyolların Kaç Tane Soyismi Var?
Latin dizilerinin dünyayı kasıp kavurduğu zamanlardan, benim gibi 90ların çocukları ya da önceki nesiller eminim ki Rosalinda'yı hatırlayacaktır. Ve Rosalinda diyince unutulamayan bir isim "Fernando Jose Altamirano del Castillo". Peki bu adamın neden bu kadar çok ismi vardı? Ablamla bu diziyi izlerken, biz çocuklara çok komik gelirdi bu isim. Yıllar sonra nedenini öğrenmek beni oldukça şaşırttı.
Aslında Fernando Jose'nin isminden ziyade, soyismi uzun. Sebebi de çift soyisim geleneği. Fakat yazının ilerisinde göreceğiniz birkaç soyisimden sonra Fernando Jose Altamirano del Castilla'nın size eskisi kadar uzun görünmeyeceğine eminim.
Aslında çift soyisim, sadece İspanya'ya ait bir gelenek değil. Portekiz ile birlikte bütün Hispanik kültürde yer alan bir kullanım. Ancak bir Portekizlinin kimliğine bakmazsanız, ikinci soyismini bilme ihtimaliniz biraz düşük, sosyal medyada ya da günlük hayatta daha çok ilk soyismini kullanma eğilimindeler. Ancak hispanik kültürde, bu gelenek yerini korumaya devam ediyor.
Peki bu geleneğin kaynağı nereden geliyor?
Aslında 15. yüzyıla kadar çoğu insan kendi köylerinin ismiyle anılıyor, bu da soyisim yerine geçiyordu. Çift soyisim Bask bölgesinde ve bazı Castilla soylularında var olan bir durumdu. 15.yüzyılda dönemin kralı daha az karışıklığın oluşması için bu durumun yaygınlaşmasına vesile oldu. Bir söylenceye göre, anne tarafından müslüman ya da yahudi olanların da farkedilebilmesi için babadan gelen ilk soyisminden sonra anne tarafından gelen soyisim eklenmeye başlanmış. Çift soyisim uygulamasının sebebinin azınlıklar olduğuna dair pek veri olmasa da, o yüzyıllarda soyun bir insanın kaderini belirlediği ve birçok azınlığın soyisimlerini değiştirerek zarar görmemeye çalıştığı bir gerçek.
Peki yeni doğan bir çocuk anne babasından soyismini hangi yolla alıyor?
Bu kısmı meşhur Iglesias ailesi üzerinden anlatıp eğlenceli hale getirmek istiyorum.
Julio Iglesias'ın tam ismi: Julio Jose Iglesias de la Cueva, "Iglesias" ilk "de la Cueva" ikinci soyismidir.
Julio Iglesias, Maria Isabel Preysler Arrastia ile evlenir ve doğan çocuklarına "Enrique Miguel" ismini verirler. Bu arada gördüğünüz üzere ailede herkesin iki ismi var ki bu da oldukça yaygın bir durum. Sonuçta Enrique Miguel babasının ilk soyismi olan "Iglesias" ve annesinin ilk soyismi olan "Preysler"i alır ve "Enrique Miguel Iglesias Preysler" olur.
Böylece hem iki soyun da devamı sağlanmış olur, hem de önceki yüzyıllarda bir kişinin varlığını özelleştirmek için güçlü bir yöntem uygulanmış olur.
Bu gelenek gereği yüzyıllar boyunca bir çocuğun ilk soyadı babanın ilk soyadı, ikinci soyadı ise annesin ilk soyadı olmuştur. Ancak günümüz İspanyol yasalarıyla bir kişi anne babasından ilk veya ikinci soyismini almakta ve annesinin soyismini sıralamada başa koymakta serbesttir.
Bazı soyisimler neden iki kelimeden daha fazla?
Mesela, Juan Pablo Fernández de Calderón García-Iglesias örneğine bakalım. "Fernandez de Calderon" da "Garcia-Iglesias" da aslında yalnızca birer soyisim yerine geçiyor. Yani bu kişinin hala sadece iki soyismi var. Tek fark sahip olduğu soyisimlerin zamanla kaynaşmış kelimeler olması. Garcia-Iglesias gibi zamanla birleşen soyisimlerin kökeni, birbiriyle yakın ilişkileri olan iki ailenin, birbirinin gücünü arkalarına almak için soyisimlerini birlikte kullanmalarından gliyor.
Pablo Picasso'nun soyismi
Picasso'nun tam ismi: Pablo Diego José Francisco de Paula Juan Nepomuceno María de los Remedios Cipriano de la Santísima Trinidad Martyr Patricio Clito Ruíz y Picasso
Evet tam 23 kelime. Ancak az önce verdiğim örneklerin aksine Picasso'nun soyismi sadece iki kelime. Baba tarafından gelen Ruiz ve tarafından gelen Picasso. Picasso'nun geriye kalan bu 20 isimle vaftiz edilmesinin sebebi, bazı aile büyüklerini ve dini liderleri onurlandırmakmış.
Peki evlilik?
Yüzyıllardır değişmeyen bu geleneklere göre, Hispanik kültürde evlenen bir kadının soyismi değişmez. O kadının kendi soyu vardır ve bu soyu devam ettirir. Her ne kadar önceki yüzyıllarda çocuğuna vermek zorunda olduğu soyisim, aslında kadının babasından gelen ilk soyismi olmuş olsa da, soyağacında kadına ve kadının ailesine yer vermesiyle Hispanik kültür, birçok kültürden farklılık gösteriyor.
Aslında Fernando Jose'nin isminden ziyade, soyismi uzun. Sebebi de çift soyisim geleneği. Fakat yazının ilerisinde göreceğiniz birkaç soyisimden sonra Fernando Jose Altamirano del Castilla'nın size eskisi kadar uzun görünmeyeceğine eminim.
Aslında çift soyisim, sadece İspanya'ya ait bir gelenek değil. Portekiz ile birlikte bütün Hispanik kültürde yer alan bir kullanım. Ancak bir Portekizlinin kimliğine bakmazsanız, ikinci soyismini bilme ihtimaliniz biraz düşük, sosyal medyada ya da günlük hayatta daha çok ilk soyismini kullanma eğilimindeler. Ancak hispanik kültürde, bu gelenek yerini korumaya devam ediyor.
Peki bu geleneğin kaynağı nereden geliyor?
Aslında 15. yüzyıla kadar çoğu insan kendi köylerinin ismiyle anılıyor, bu da soyisim yerine geçiyordu. Çift soyisim Bask bölgesinde ve bazı Castilla soylularında var olan bir durumdu. 15.yüzyılda dönemin kralı daha az karışıklığın oluşması için bu durumun yaygınlaşmasına vesile oldu. Bir söylenceye göre, anne tarafından müslüman ya da yahudi olanların da farkedilebilmesi için babadan gelen ilk soyisminden sonra anne tarafından gelen soyisim eklenmeye başlanmış. Çift soyisim uygulamasının sebebinin azınlıklar olduğuna dair pek veri olmasa da, o yüzyıllarda soyun bir insanın kaderini belirlediği ve birçok azınlığın soyisimlerini değiştirerek zarar görmemeye çalıştığı bir gerçek.
Peki yeni doğan bir çocuk anne babasından soyismini hangi yolla alıyor?
Bu kısmı meşhur Iglesias ailesi üzerinden anlatıp eğlenceli hale getirmek istiyorum.
Julio Iglesias'ın tam ismi: Julio Jose Iglesias de la Cueva, "Iglesias" ilk "de la Cueva" ikinci soyismidir.
Julio Iglesias, Maria Isabel Preysler Arrastia ile evlenir ve doğan çocuklarına "Enrique Miguel" ismini verirler. Bu arada gördüğünüz üzere ailede herkesin iki ismi var ki bu da oldukça yaygın bir durum. Sonuçta Enrique Miguel babasının ilk soyismi olan "Iglesias" ve annesinin ilk soyismi olan "Preysler"i alır ve "Enrique Miguel Iglesias Preysler" olur.
Böylece hem iki soyun da devamı sağlanmış olur, hem de önceki yüzyıllarda bir kişinin varlığını özelleştirmek için güçlü bir yöntem uygulanmış olur.
Bu gelenek gereği yüzyıllar boyunca bir çocuğun ilk soyadı babanın ilk soyadı, ikinci soyadı ise annesin ilk soyadı olmuştur. Ancak günümüz İspanyol yasalarıyla bir kişi anne babasından ilk veya ikinci soyismini almakta ve annesinin soyismini sıralamada başa koymakta serbesttir.
Bazı soyisimler neden iki kelimeden daha fazla?
Mesela, Juan Pablo Fernández de Calderón García-Iglesias örneğine bakalım. "Fernandez de Calderon" da "Garcia-Iglesias" da aslında yalnızca birer soyisim yerine geçiyor. Yani bu kişinin hala sadece iki soyismi var. Tek fark sahip olduğu soyisimlerin zamanla kaynaşmış kelimeler olması. Garcia-Iglesias gibi zamanla birleşen soyisimlerin kökeni, birbiriyle yakın ilişkileri olan iki ailenin, birbirinin gücünü arkalarına almak için soyisimlerini birlikte kullanmalarından gliyor.
Pablo Picasso'nun soyismi
Picasso'nun tam ismi: Pablo Diego José Francisco de Paula Juan Nepomuceno María de los Remedios Cipriano de la Santísima Trinidad Martyr Patricio Clito Ruíz y Picasso
Evet tam 23 kelime. Ancak az önce verdiğim örneklerin aksine Picasso'nun soyismi sadece iki kelime. Baba tarafından gelen Ruiz ve tarafından gelen Picasso. Picasso'nun geriye kalan bu 20 isimle vaftiz edilmesinin sebebi, bazı aile büyüklerini ve dini liderleri onurlandırmakmış.
Peki evlilik?
Yüzyıllardır değişmeyen bu geleneklere göre, Hispanik kültürde evlenen bir kadının soyismi değişmez. O kadının kendi soyu vardır ve bu soyu devam ettirir. Her ne kadar önceki yüzyıllarda çocuğuna vermek zorunda olduğu soyisim, aslında kadının babasından gelen ilk soyismi olmuş olsa da, soyağacında kadına ve kadının ailesine yer vermesiyle Hispanik kültür, birçok kültürden farklılık gösteriyor.
Elinize sağlık. Bilgilendirici bir yazı olmuş :)
YanıtlaSil